Là một nét đẹp ẩm thực của người Việt, xôi là kết tinh của những vị đậm đà, ngọt ngào nhất, là món ăn giản dị nhưng tinh tế. Xôi có rất nhiều lọai, nào là xoi man, xôi ngọt, xôi khúc, xôi vò, xôi gấc, xôi cốm, xôi đậu, xôi bắp, xôi lá cẩm, xôi lá dứa, xôi nếp than, xôi sầu riêng, xôi xiêm, xôi đùi gà, xôi gà xé, xôi thập cẩm, xôi xá xíu, xôi xéo gà luộc, xôi chiên kẹp thịt, xôi trứng lạp xưởng, mang những vị khác nhau, nấu cách khác nhau và đi kèm phụ liệu khác nhau cho nên mỗi người có một loại xôi yêu thích khác nhau và cũng tùy vùng miền. Nhưng nếu nói loại xôi gần gũi nhất thì đó phải là "xôi mặn". Xôi mặn dễ
ăn, lại không quá mắc, và dễ nấu thành ra cũng nhiều người bán.

 

Hướng dẫn cách làm xôi nhìn chung rất đa dạng không chỉ tùy loại xôi mà còn tùy tập quán, phong tục và kinh nghiệm của người nội trợ. Tuy nhiên, hầu hết xôi đều thực hiện bằng cách ngâm gạo nếp trong một thời gian khoảng vài tiếng đồng hồ cho gạo tương đối nở, đãi sạch, trộn với một ít muối và phối trộn với các nguyên liệu riêng biệt tùy theo loại xôi. Sau đó cho nguyên liệu vào chõ/xửng, đổ một lượng nước sôi vào đáy nồi, đặt chõ lên trên nồi sao cho nguyên liệu trong nồi tiếp xúc nhiều nhất với hơi nước nhưng không bị chạm vào nước. Cho nồi lên bếp đậy kín, đun cách thủy trong lửa nhỏ đến khi hạt xôi chín dẻo. Người nội trợ có thể tận dụng nồi cơm điện với ngăn hấp cách thủy hoặc các nồi làm xôi, làm các thực phẩm hấp chuyên dụng, thay thế cho nồi chõ truyền thống. Một chút tản mạn về xôi mong rằng sẽ đem lại cho bạn những cảm nhận thú vị về món ngon làm nên nét đẹp trong ẩm thực quê nhà.